Gabatarwa:
A cikin wannan rubutu zamu yi bayani dallah dallah a kan waÉ—annan hanyoyin, amfanin su da kuma illolin su
Hanyoyin bada tazarar iyali
- Reversible contraception method - Hanyoyin bada tazarar iyali da za'a iya warwarewa daga baya.
- Permanent contraception method - Hanyoyin bada tazarar iyali na dim dim dim.
Reversible contraception methods
Sannan daga baya idan an buƙaci juna biyu sai a daina amfani dasu domin samun juna biyun. Waɗannan hanyoyin sun kasu gida-gida kuma da su ne ake amfani domin tsara tazarar da ke tsakanin iyalai. Bayanin hanyoyin zai zo da sannu kamar haka;
1. Barrier methods (Hanyoyin sanya shamaki)
Waɗannan hanyoyi ne da ake amfani dasu domin hana samun juna biyu yayin da ake yin jima'i. Waɗannan hanyoyin sun ƙunshi sanya wani shamaki a al'aurar mace ko namiji wanda zai hana shigar ruwan maniyyi kai tsaye a cikin mahaifa.
Ana amfani da wasu robobi na musamman domin sanya shamaki, robobin suna da inganci wajen hana samun ciki da kuma yaÉ—uwar cutuka jima'i, sai dai watarana sukan iya fashewa, haka kuma, suna rage jindaÉ—in jima'i. Robobin da ake amfani dasu sun haÉ—a da:
- Male condom: kwaroron robar kariya ta condom wadda ake sanyawa a gaban namiji. Wannan robar tana da amfani sosai domin tana kare aukuwar juna biyu yayin da ake yin jima'i, haka kuma tana kare yaɗuwar cututtuka masu iya yaɗuwa ta hanyar jima'i a tsakanin ma'aurata. Domin ƙarin inganci akwai wasu robobin condom masu ɗauke da sinadaran dake kashe halittun maniyyi bayan namiji yayi inzali a cikin robar ta condom.
- Female condom: Robar kariya ta condom wadda ake sanyawa a gaban mace (condom É—in mata). Ita ma wannan robar kamar condom din maza take sai dai tafi shi yelwa. Ana sanyata a gaban mace kamin a fara yin jima'i.
- Contraceptive sponge: Wannan wata roba ce ƙarama da ake sanyawa a cikin gaban mace domin rufe bakin mahaifa. Wannan robar tana rufe ƙofar mahaifa baki ɗaya kuma tana ɗauke da wasu sinadarai masu kashe halittun da ke cikin ruwan maniyyi bayan sun zuba a cikin farji.
- Cervical diaphragm: Wannan wata roba ce mai kamar hula wadda ake sanyawa a cikin gaban mace domin rufe bakin mahaifa. Itama tana amfani kamar contraceptive sponge. Ana sanya wannan robar kamin fara saduwa, sannan ba za'a cire ba sai anyi aƙalla sa'a shida (6 hours) da ƙare saduwa.
- Spermicide: WaÉ—annan sinadaran magunguna ne na shafawa masu kashe halittun haihuwa da ke cikin ruwan maniyyi idan akayi inzali.
2. Hormonal methods (Hanyoyin amfani da sinadaran hormones)
Hanyoyin bada tazarar iyali na sinadaran hormones suna kawo rashin daidaituwa a tsakanin waɗannan sinadaran hormones na mata masu kula da yin ƙwai, sakamakon haka sai su hana mace samar da ƙwai, wanda shi ne ake buƙatar ya haɗu da halittun da ke cikin ruwan maniyyin namiji domin samuwar ciki.
Waɗannan hanyoyin bada tazarar iyali ta amfani da sinadaran hormones suna da matuƙar inganci sosai, amma duk da haka suna da wasu 'yan matsaloli da watarana suke iya kawowa a lokacin da ake amfani da su. Misali:
- Rikicewar jinin al'ada
- Yin ƙiba (taiɓa)
- Ganin jini kwatsam ba bisa ƙa'ida ba
- Jimawa kamin a samun haihuwa bayan an daina amfani da su.
A. Oral contraceptives pills (Magungunan bada tazarar iyali na ƙwayoyi)
- Combined oral contraceptives pills (COCP): Magungunan bada tazarar iyali masu ɗauke da sinadaran estrogens da progesterones a ƙunshe. Misali: Natazia, Yuzpe regiment, Azurette, Cyclessa, Desogen, Gianvi da dai sauransu.
- Progestins only pills (POP): Magungunan bada tazarar iyali masu É—auke da sinadarin progesterones kawai. Misali: Overette, Micronor, levonelle-2, Denlitane da dai sauransu.
Haka za'a yi tayi ko wane wata, kamar yadda yake a jikin hoton su dake sama. A cikin kwanaki bakwai da mace za ta sha kwayoyin magunguna masu kalar jajaye, toh a lokacin ake tsammanin ta ga jinin hailar ta, amma wasu basu ganin al'ada idan suna sha, duk wannan ba matsala bane. COCP su ne zaka gani da kala daban daban.
B. Injectable contraceptives (Magungunan bada tazarar iyali na allura)
- Allurar Depo provera ana yin ta duk bayan watanni uku (3 monthly).
- Allurar Noristerat ana yinta duk bayan watanni biyu (2 monthly).
C. Contraceptive implants (Robobin bada tazarar iyali na sanyawa a hannu)
- Robar implanon wadda tana da wa'adin aiki na tsawon shekaru uku (3).
- Robar Nexplanin wadda tana da wa'adin aiki na tsawon shekaru uku (3).
- Robar Jadelle wadda tana da wa'adin aiki har na tsawon shekaru biyar (5).
- Robar Norplant wadda tana da wa'adin aiki na tsawon shekaru biyar (5).
D. Vaginal ring ( Zoben sanyawa a gaban mace)
E. Contraceptive patch
3. Intrauterine contraceptives device - IUCD (Na'urar bada tazarar iyali da ake sanyawa a mahaifa)
Akwai wasu na'urorin da ake sanyawa a cikin mahaifa a barsu a ciki idan anason hana samun ciki na wuccin gadi kuma na lokaci mai tsawo. Na'urorin suna da wa'adin aiki da yakai tsawon shekaru uku (3) har zuwa shekaru goma (10).
A cikin Waɗannan na'urorin akwai masu samar da sinadaran hormones akwai kuma waɗanda basu samar da sinadaran komai. Yadda waɗannan na'urorin ke hana samuwar juna biyu har yanzu abin mahawara ne a tsakanin masana. Misalan waɗannan na'urorin ya ƙunshi:
A. Traditional methods (Hanyar gargajiya)
B. Lactational amenorrhea (ÆŠaukewar jinin al'ada saboda shayarwa)
A lokacin da mace ta haihu daga zarar jinin biƙi ya ɗauke mata, toh takan ɗauki tsawon wani ɗan lokaci kamin ta fara ganin jinin al'adarta ya dawo matsawar ita ke shayar da abinda ta haifa. Toh a cikin wannan lokaci kamin mace ta dawo yin haila yana da wahala ta iya ɗaukar ciki duk yadda akayi jima'i da ita.
Amma idan ta fara ganin jinin al'adarta toh dole ayi amfani da wata hanya, domin a ko wane lokaci zata iya É—aukar ciki.
C. Coitus interruptus (Tsayar da yin saduwa yayin da akaji uzurin inzali)
Permanent contraception method
- Bilateral tubal ligation (BTL): Wannan aikin tiyata ne da ake yi domin É—aure Fallopian tubes din mace duka guda biyu.
- Bilateral salpingectomy: Aikin tiyata ne da ake yi domin cirewa mace Fallopian tubes duka guda biyu.
- Hysterectomy: Yin aikin tiyata domin cire mahaifa.
- Vasectomy: Wannan shi ne kaɗai hanyar bada tazarar iyali da ake iya yiwa namiji. Vasectomy ya ƙunshi yin aikin tiyata domin ɗaure wani bututu da ake kira Vas deference. Wannan bututun shi ke ɗauko halittun da ke cikin ruwan maniyyi daga ƴaƴan marina zuwa cikin sandar azzakari. Idan anyiwa namiji wannan aiki shikenan baya ƙara haihuwa.
Emergency contraception (Hana samuwar ciki na gaggawa) - Yadda ake hana mace É—aukar ciki idan ta sadu da namiji bisa kuskure.
- Maccen da aka yiwa fyaÉ—e.
- Maccen da ke shan magungunan ƙwayoyi na bada tazarar iyali amma ta manta bata sha ba kuma tayi jima'i.
- Maccen da take amfani da condom ko mijinta ke amfani da condom amma condom ya fashe yayin da suke yin saduwa
- da dai sauransu.
Yadda ake yin emergency contraception ta hanyar shan ƙwayoyin magani shi ne:
- Ana shan combined oral contraceptives pills ƙwayoyi guda biyu. Misali: Ƙwayoyin Yuzpe regiment guda biyu. Sannan a maimaita shan ƙwayoyin biyu bayan sa'a goma sha biyu (12 hours)
- Ko kuma ƙwayoyin levonelle-2 guda biyu sannan a sake maimaitawa bayan sa'a goma sha biyu.
- Ko kuma a sha ƙwayoyin ulipristal acetate.
A lura cewa, shan waɗannan ƙwayoyin baya da amfanin komai idan mace ta wuce kwanaki uku da yin jima'i ba ta sha ba, saboda da haka anaso mace tayi saurin shan maganin daga zarar sun gama saduwar. Gwargwadon saurin shan magungunan gwargwadon ingancin aikin da za su yi.
0 Comments