Ad Code

Ticker

6/recent/ticker-posts

Yadda zaku kare yaranku daga kamuwa da cutuka bayan komawa makaranta

 Gabatarwa 

Yayin da yara ke komawa makaranta a faɗin ƙasar Najeriya bayan hutun ƙarshen zango da ƙarshen shekara ya ƙare, yana da kyau iyaye da malamai da kuma makarantu su kula da kuma yin taka-tsantsan da lafiyar ɗalibai musamman idan aka yi la'akari da cewa yanzu muna cikin lokacin da cututtuka suka fi saurin yaduwa a tsakann al'umma.

A irin wannan lokaci na hunturu ana samun canjin yanayi inda ake samun sanyi da kuma ƙaruwar kaɗawar iska.

School children 

Dalilin haka ne yake sa mutane su kan yi fama da rashin lafiya a irin wannan yanayi, musamman ma Æ™ananan yara.[¹]

A halin da ake ciki yanzu da iska ke kaÉ—awa, cututtukan da ke yaÉ—uwa ta hanyar bin iska kan yaÉ—u sannan su bazu tsakanin al'umma.

Hakan ne yasa muka zage damtse domin kawo muku hanyoyi da kuma matakan da suka kamata iyaye da malamai su É—auka domin kare lafiyar Æ´an makaranta daga kamuwa da waÉ—annan cututtuka da kuma kasancewar kowa da kowa a cikin Æ™oshin lafiya.[¹]

Cututtukan da suka fi saurin yaÉ—uwa a tsakanin yara yan makaranta 

Dakta Lawal Attahiru, wani babban likitan yara a Abuja ya ce cututtukan da suka fi yaÉ—uwa tsakanin yara Æ´an makaranta su ne wadanda iska ke yaÉ—awa da kuma waÉ—anda ke yaÉ—uwa ta hanyar cuÉ—anya.

Wadannan cututtukan su ne kamar haka:[²]

  • Mura
  • Tari
  • Ciwon ido
  • Amai da gudawa
  • Cutukan fata

Yadda za a kare yara daga kamuwa da cututtuka

Wajibi ne É“angarori biyu da ke da hannu wajen ilimin yaran su É—auki matakai domin hana yaÉ—uwar cutukan. Wato akwai rawar da iyaye za su taka, sannan akwai rawar da hukumomin makarantu za su taka.

Matakan da ya kamata makaranta ta É—auka

Samar da wurin wanke hannu

Ya kamata makarantu su samar da wuraren wanke hannu ga yara, ta yadda za su wanke hannuwansu lokaci-lokaci domin gudun kamuwa da cututtuka. Haka kuma, yana da kyau a ba kowane yaro man wanke hannu ma É—auke da sinadarin kashe cututtuka domin wanke hannu akai-akai, ko kuma duk bayan amfani da wani tsohon abu.[¹][²]

Tabbatar da yara na wanke hannuwansu

Wajibi ne makarantun yara su tabbatar da dokar wanke hannu tsakanin É—alibai a makaranta.

A tabbatar É—alibai suna wanke hannu bayan sun yi wasa da kafin su ci abinci da kuma bayan sun ci abinci.

Tsaftace muhallin makaranta

Ya kamata hukumar makaranta ta tabbatar da tsaftace ajujuwan yara da harabar makaranta domin guje wa yaÉ—uwar Æ™wayoyin cuta cikin sauki.[¹]

Barin shara birjik a makaranta zai gayyato dabbobi da miyagun ƙwari kamar ɓera da ƙudaje masu yaɗa cututtuka zuwa cikin ajujuwa da harabar makaranta.

Hana malamai marasa lafiya mu'amala da yara

Bai kamata a bar malamin da ke nuna alamar wata cuta mai yaÉ—uwa kamar mura ko tari ya koyar ko kuma ya kula da É—alibai ba.

Idan ya kasance ma'aikaci ko malami ya zo makaranta ba shi da lafiya, yana nuna alamun mura ko tari ko wata cuta sai a ba shi sarari ya yi nesa da jama'a ko kuma ya zauna a gida ya killace kansa har sai ya warke. Ta haka sai ya kasance an kare yaÉ—uwar cutar a tsakaninsa da sauran jama'a.[²]

Ma'aikaci ko malamin da ya zama dole ya je makaranta akan wata lalura kuma yana fama da mura sai ya yi amfani da takunkumin kariya tare da yin nesa-nesa da É—alibai da sauran ma'aikata.

Hana yara marasa lafiya zuwa makaranta

Yana da kyau makarantu su kafa doka tare da tabbatar da cewa ana amfani da ita wajen hana yara da ke fama da rashin lafiya zuwa makaranta domin kare yaÉ—a cuta zuwa ga sauran yara.[²]

Matakan da ya kamata iyayen yara su dauka

Kula da tsaftar yara

Kulawa da tsaftar jiki na É—aya daga cikin manyan abubuwan da kesa mutum dan Adam zama cikin koshin lafiya. Ya kamata kowane yaro ayi masa wanka akalla sau biyu, kamin yazo makaranta da kuma daga komawarsa gida bayan ya tashi daga makaranta. Haka kuma yana da kyau kullum a wankewa yaro tufafinsa  na zuwa makaranta.

Saurin zuwa É—aukar yara daga zarar an tashi makaranta

Rashin saurin zuwa É—aukar yara shi ke sa yaranka a makaranta su cakuda da sauran yan makaranta a yayin da suke jira. A lokacin irin wannan cakuda da kuma wasanni da akeyi yaro zai iya daukar wani cuta.[¹][²]

Ba yaro abinci mai gina jiki

Cin abinci mai gina jiki yana karfafa garkuwar jikin yaro da kuma kara masa karfi wajen fada da cututtuka.

Kammalawa

A wannan lokaci na hunturu akwai bukatar hukumomin makaranta da kuma iyayen yara su hada ƙarfi da karfe domin daƙushe yaɗuwar cututtuka a tsakanin dalibai a makaranta. Musamman ma cututtuka masu yaɗuwa ta hanyar shaƙar gurɓataccen iska.

Zaku iya shiga group dinmu na WhatsApp domin kasancewa damu da kuma samun ingantattun bayanan mu a cikin sauki. Ku danna wannan domin shiga: Lafiyata Group 3. 

Nassoshi


Print this post

Post a Comment

0 Comments