Ad Code

Ticker

6/recent/ticker-posts

Bayani Game Da Ciwon Hanta, Abubuwan Da Ke Kawo Shi Da Kuma Alamomin Shi

Gabatarwa: 

Hanta wata gaba ce mai girma a cikin kayan ciki, ita ce kayan ciki mafi girma da ƙarfi a cikin jikin dan Adam. Hanta tana zaune a ƙarƙashin kejin haƙarƙari a gefen dama na ciki. Hanta tana da mahimmanci a wajen narkar da abinci da kuma kawar da abubuwa masu daci ko guba domin hana su yiwa jiki karan tsaye.

Alamomin Ciwon hanta Ciwon hanta

Ana iya gadon ciwon hanta (genetic). Hakanan kuma ana samun cutar hanta ta hanyar abubuwa da yawa waɗanda ke lalata hanta, kamar kamuwa da wasu ƙwayoyin cuta, shan barasa, shan sigari, mummunan kiba da dai sauransu.

A lokacin da wadannan abubuwa masu lalata hanta suka dauki tsawon lokaci a jikin dan Adam ba tare da wuta kulawa daga marar lafiya ba sukan haifar da tabo a jikin hanta, yanayin da ake kira da cirrhosis kenan a turance. YaÉ—uwar wannan tabo da kuma mamaye hanta zai iya haifar da gazawar hanta. Gazawar hanta yanayi ne mai haÉ—arin gaske ga rayuwar dan Adam.

Mene ne Ciwon Hanta?

Ciwon hanta shine duk wani gazawar aikin hanta wanda zai haifar da rashin lafiya. Hanta tana da alhakin yin ayyuka masu mahimmanci da yawa a cikin jiki kuma idan ta kamu da cuta ko ta ji rauni, asarar waÉ—annan ayyukan na iya haifar da babbar illa ga jiki. 

Ciwon hanta kalma ce mai fadi wacce ke tattare da dukkan matsalolin da ke iya aukuwa idan hanta ta kasa yin ayyukan da ta saba a jikin mutum. Mafi akasari, sai fiye da 75% ko kashi uku na naman hanta ya lalace kafin raguwar aikin hanta ya fara bayyana, sannan alamomin ciwon hanta suma su fara bayyana.

Ciwon hanta
Lafiyayyar Hanta da Lalatacciyar Hanta

Amfanin Hanta a Jikin dan Adam

1. A matsayin wani ɓangare na aikinta, hanta tana samar da wani sinadari da ake kira bile ko kuma bile acid. Bile wani ruwa ne wanda ya ƙunshi wasu sinadarai da ke taimakawa wajen narkar da abinci mai ɗauke da kitse ko maiƙo.

2. Adana sinadarin glucose ko sukari  a matsayin sinadarin glycogen, sannan ta mayar da shi zuwa glucose lokacin da jiki ke buÆ™atarsa ​​don kuzari.

3. Samar da abubuwa da sinadarai masu tsayar da zubar jini a yayin da mutum yaji rauni.

4. Samar da sinadarin amino acid (tubalan ginin sinadarin furotin), gami da samar da sinadaran furotin din da jiki ke amfani da su don yaƙi da kamuwa da ƙwayoyin cuta.

5. Sarrafawa da adana sinadarin bakin karfe (iron) da ake buƙata domin samar da halittun jini jajaye.

6. Samar da sinadarin cholesterol da sauran sinadarai da ake buƙata don jigilar man kitse a cikin jini.

7. Narkar da ko wane irin abinci mutum yaci da kuma tace sinadaran abinci masu amfani zuwa cikin jini.

8. Sarrafa abincin da aka ci marar amfani zuwa shara wadda za'a iya fitarwa a cikin fitsari ko bahaya.

9. Sarrafa magunguna da kuma guba zuwa shara.

Ciwon hanta

Abubuwan da ke kawo ciwon hanta

1. Shan giya ko kuma barasa

Barasa ko kuma giya yana dauke da guba wadda kai tsaye ke lalata ƙwayoyin halittar hanta, kuma ya haifar da kumburin hanta. Shan giya shi ne abu na farko da yafi kawo ciwon hanta a kasashen turawa.

2. Kamuwa da ƙwayoyin cuta

Kamuwa da ƙwayoyin cuta masu lalata hanta shi ne abu na farko da yafi kawo ciwon hanta a kasashe masu tasowa kamar Nigeria. Ƙwayoyin cutar da ke kawo ciwon hanta sun hada da;

  • Ƙwayoyin cutar virus na Hepatitis A 
  • Ƙwayoyin cutar virus na Hepatitis B
  • Kwayoyin cutar virus na Hepatitis C
  • Kwayoyin cutar virus na Hepatitis D
  • Ƙwayoyin cutar virus na Hepatitis E
  • Kwayoyin cutar virus na Epstein Barr 
  • Ƙwayar cutar Fasciola hepatica
A cikin wadannan ƙwayoyin cuta da muka lissafa a sama, ƙwayoyin cutar virus na Hepatitis B da Hepatitis C su ne suka fi haɗarin kawo ciwon hanta, kuma ana samun su ne ta hanyar jima'i da kuma musayar jini ko abubuwa masu kaifi ko tsini, ko kuma uwa ta likawa danta a cikin ciki ko wajen haihuwa ko shayarwa.

3. Shan magungunan barkatai

Dadewa ana shan magunguna barkatai yakan lalata anta har ya haifar da gazawar hanta kamar yadda muka yi bayani a baya.

Magungunan da suka fi hadarin lalata hanta sun hada da:
  • Dukkan magungunan gargajiya
  • Paracetamol
  • Isoniazid 
  • Tetracycline
  • Nitrofurantoin 
  • Da dai sauransu
4. Cutuka

Wasu Cututtuka sukan haifar da ciwon hanta, misali: 
  • Gilbert's disease
  • Wilson's  disease 
  • Non-alcoholic steatohepatitis (NASH)
  • Autoimmune hepatitis 
  • Hemochromatosis
  • Da dai sauransu.

5. Ciwon daji

Ciwon daji a wani bangare ko sashen jiki yaba iya yaÉ—uwa zuwa hanta ya lalata ta har ya kawo ciwon hanta.

6. Gado

Ana gadon ciwon hanta, kamar yadda muka yi bayani a baya.

Alamomin Ciwon Hanta 

1. Yawan tashin zuciya da amai

2. Ciwon saman ciki na gefen dama

3. Shawara ko É—orawar idanu

4. Yawan gajiya

5. Yawan kasala

6. Ramewa

7. Kumburin Ciki 

8. Fitowar nono ga namiji

9. Yawan ƙaiƙayin jiki

10. Yawan haɓo

11. Rashin mazakuta

12. ÆŠorawar fitsari 

13. Aman jini 

14. Gushewar hankali.

Yaushe ya kamata a ga likita domin neman maganin ciwon hanta?

Sau da yawa, ciwon hanta yana farawa a hankali kuma babu takamaiman alamar da yake nunawa domin a fara neman magani. 

Amma idan mutum yana fuskantar yawan gajiya, shawara, dorawar idanu ko fitsari ko yawan kasala, da asarar nauyi wanda ba za a iya bayyana shi ba ya kamata ya garzaya da gudu a asibiti domin ganin ƙwararren likita domin tantance lafiyar sa.

Kammalawa

Anan muka zo karshen wannan rubutu, muna fatar mai karatu ya amfana, kar a manta idan da tambaya  sai a ajiye mana iya a akwatin sharhi da ke Æ™asa, zamu karba cikin lokaci insha'Allah. Haka kuma zaku iya shiga group dinmu na WhatsApp domin kasancewa damu da kuma samun ingantattun bayanan mu a cikin sauki. Ku danna wannan domin shiga: Lafiyata Group 3. 

Nassoshi


Print this post

Post a Comment

0 Comments